Օգյուստ Ռոդեն

Ռոդեն Ռընե Ֆրանսուա Օգյուստ Ռոդեն Օգյուստ 1840 թ., Փարիզ 1917 թ., գ. Մեդոն,  Փարիզի մերձակայքում Օ. Ռոդեն.  «Ջարդված քթով մարդը» (1864 թ.) Օ. Ռոդեն. «Համբույր» (1886 թ.) «Դժոխքի դարբասները» (1880–1917 թթ.) Ֆրանսիացի քանդակագործ Օգյուստ Ռոդենն իմպրեսիոնիզմի  հիմնադիրներից է և խոշորագույն ներկայացուցիչը քանդակագործության մեջ:  Նրան համարում են XX դարի քանդակագործության մարգարե: Օգյուստ Ռոդենը 1854–57 թթ-ին սովորել է Փարիզի նկարչության և մաթեմատիկայի դպրոցում, 1864–71 թթ-ին աշխատել է Ալբեր Կարիե-Բելյոզի արվեստանոցում, ստեղծել դեկորատիվ մանրաքանդակներ: 1871–77 թթ-ին Ռոդենը Բրյուսելում քանդակագործ Վան Ռասբուրգի հետ հարդարել է մի քանի սեփական տներ և բորսայի շենքը: Զուգահեռաբար ուսումնասիրել է Ռուբենսի, ինչպես նաև եվրոպական միջնադարյան արվեստը: 1875 թ-ին Իտալիայում ծանոթացել է Միքելանջելոյի ստեղծագործությանը:  Ռոդենի դեռևս վաղ շրջանի գործերն աչքի են ընկնում վարպետությամբ. նրա «Ջարդված քթով մարդը» (1864 թ., նախնական անվանումը՝ «Հաղթվածը») քանդակը մարտահրավեր էր ժամանակի գեղանկարչական կանոններին: Նա պատկերել է ճակատագրի հանդեպ անզոր մարդկանց տանջանքն ու չքավորությունը:  Ռոդենը Միքելանջելոյի արվեստի ազդեցությամբ ստեղծել է «Բրոնզե դարը» (1877 թ.) արձանը, որը մարմնավորում է կյանքի զարթոնքն ու տագնապը գալիքի նկատմամբ: Քանդակագործն առավել ճանաչվել է «Քայլողը» (1877 թ.) և «Հովհաննես Մկրտիչ» (1878 թ.) գործերով. վերջինիս մտահղացման փիլիսոփայական խորությունն ու կերպավորման նորարարությունն արտահայտվել են նաև հեղինակի հետագա աշխատանքներում: 1884–88 թթ-ին ստեղծել է «Կալե քաղաքի բնակիչները» արձանախումբը (1895 թ-ին տեղադրվել «Կալե քաղաքի բնակիչները»  (1884–88 թթ.) է Կալե քաղաքում). պատկերել է XIV դարում պաշարված Կալեի փրկության համար պայքարող մի քանի հայրենասերների դրամատիկական կերպարները, որոնք կամավոր հանձնվել են թշնամուն՝ հանուն քաղաքի բնակչության փրկության: Հորինվածքի անհանգիստ ռիթմի, անշարժ և շարժվող մարմինների ու ժեստերի հակադրության շնորհիվ հեղինակը հասել է պատկերի դրամատիկ հնչողության, յուրաքանչյուր կերպարի հոգեբանական և սեղմ բնորոշման: 1880 թ-ից մինչև կյանքի վերջը Ռոդենն աշխատել է «Դժոխքի դարպասները» կոմպոզիցիայի վրա. ոգեշնչվել է Ալիգիերի Դանտեի «Աստվածային կատակերգության», Շառլ Բոդլերի ստեղծագործությունների թեմաներով, ինչպես նաև գոթական ոճի տաճարների շքամուտքերի առանձնահատկություններով: Հորինվածքի առանձին մասեր Ռոդենը մշակել է որպես ինքնուրույն գործեր՝ «Մտածողը» (1880 թ.), «Դանայուհի» (1885 թ.), «Թռուցիկ սեր», «Համբույր» (երկուսն էլ՝ 1886 թ.) և այլն: 1880-ական թվականների կեսից Ռոդենի ստեղծագործության մեջ ավելի ցայտուն է դարձել խորհրդանշական բարդ կերպարների, մարդկային ծայրահեղ հակադիր հույզերի բացահայտումը: Նրա աշխատանքներում առաջնայինը շարժումն է, որը, ըստ Ռոդենի, քանդակի գլխավոր խորհուրդն է. շարժման արտահայտություններից մեկը քանդակների անհարթ մակերևույթն է, որը ներգործում է միջավայրի վրա, ձուլվում նրան:  Նա կերտել է նաև Վիկտոր Հյուգոյի (1900 թ.) և Օնորե դը Բալզակի (1897 թ., տեղադրվել է 1939 թ-ին) արձանները: Ուշագրավ են Ռոդենի դիմաքանդակները  «Մտածողը» (1880 թ.) («Ժյուլ Դալու», 1883 թ., «Բալզակի գլուխը», 1900 թ., «Բեռնարդ Շոու», 1906 թ.), գեղարվեստական առանձնահատուկ արժեք ունեն գծանկարներն ու օֆորտները: Ռոդենի ստեղծագործությունը քանդակագործության պատմության մի ողջ դարաշրջան է. նրա արվեստն ազդել է XX դարի նշանավոր քանդակագործների (Անտուան Բուրդել, Արիստիդ Մայոլ, Շառլ Դեսպիո և ուրիշներ), այդ թվում՝ Հակոբ Գյուրջյանի ստեղծագործության վրա: Ֆիլադելֆիայում և Փարիզում գործում են Ռոդենի թանգարանները: Նրա գործերից պահվում են Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն, Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժ, Մոսկվայի Պուշկինի անվան կերպարվեստի և այլ թանգարաններում, ՀԱՊ-ում («Մերկ կինը», գծանկար, 1909 թ.):  Ռոդենի անունով կոչվել է խառնարան Փայլածու (Մերկուրի) մոլորակի վրա: