Թեղենյաց վանք

Թեղենյաց վանք, վանական համալիր պատմական Նիգ գավառում /ներկայումս Կոտայքի մարզի Բուժական գյուղի հյուսիս-արևելյան կողմում/` Թեղենիս լեռան լանջին` թեղիներով շրջապատված բացատում։Հնավայրի հնագույն կառույցը եղել է 6-7-րդ դարերով թվագրվող փոքր խաչաձև, եռախորան կենտրոնագմբեթ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, որի հիմնային մասերը հայտնաբերվել են պեղումներով:

 Այդ շինությունից մոտ 30 մետր արևելք գտնվող կենտրոնագմբեթ Կաթողիկե եկեղեցին կառուցվել է 12-րդ դարում: Այն զույգ որմնամույթերով գմբեթավոր դահլիճ է, որի ճակատները մշակված են հայկական խորշերով։ Գեղեցկությամբ առանձնանում է Ավագ խորանի ճակատամասը, որի մակերեսին երկրաչափական, բուսական և կենդանական թեմաներով հարթաքանդակներ են։ Գեղարվեստական արժեք է ներկայացնում կենտրոնական սալաքարի վրա փորագրված սիրամարգի հարթաքանդակը` բացված պոչով, կիսաբաց թևերով, գլուխն աջ թեքած: Պատկերը ներկալված է բազմաժապավեն շրջագծի մեջ։13-14-րդ դարերում Թեղենյաց վանքի հռչակը մեծ էր: Գևորգ Սկևռացին /1267 թ./ վանքի մասին գրել է ,, մեծահռչակ հրեշտակակրաւն աստուածաբնակ սուրբ ուխտս Թեղինեաց,,: Մկրտիչ Րաբունին /13-14-րդ դարեր/ այն կոչել է. ,, գերահռչակ սուրբ ուխտս,,: